Ціхая ноч, святая ноч. Як падрыхтавацца да Свята Божага Нараджэння

На гэтым тыдні каталіцкія вернікі адзначаць адно з найгалоўнейшых для ўсіх хрысціян святаў — Нараджэнне Хрыстова. Атмасфера гэтай падзеі асацыіруецца з чаканнем, радасцю, блізкасцю і добразычлівасцю. Напярэдадні свята мы паразмаўлялі з пробашчам парафіі святога Францішка ў вёсцы Копішча братам Янам Садоўскім.

У каталіцкай традыцыі час падрыхтоўкі да свята Божага Нараджэння называецца адвентам, і галоўнай яго задачай з’яўляецца напамін людзям: усё, што робіць для людзей Бог, Ён робіць з-за любові да чалавецтва.

– Адвент – час радаснага чакання нараджэння нашага Збавіцеля, – тлумачыць Ян. – Гэта перадусім –чаканне, падрыхтоўка да таго, што Ісус прыйдзе другі раз на Зямлю. Але чакаем Яго не як суровага суддзю, а як сябра, Які дасць нам шчасце і спакой.

– Чым адрозніваецца Святая імша падчас посту Каляднага ад звычайных набажэнстваў?

– Святая імша ў адвенце мае свае асаблівасці. У першую чаргу можна заўважыць, што святар апранае літургічнае адзенне фіялетавага колеру. Існуе таксама традыцыя ранішняй імшы ў гонар Маці Божай, якая называецца раратнайі. Імша пачынаецца ў цемры, касцёл асвятляюць толькі свечкі і знічы, якія прыносяць людзі. І ў пэўны момант запальваецца святло. Запалены агонь, які мы трымаем у руках сярод змроку, азначае, што мы не спім, а чакаем Хрыста, Які павінен прыйсці.

– Як святкуюць Божае Нараджэнне ў манаскай супольнасці?

– У нашым доме мы стараемся стварыць хатнюю, сямейную атмасферу. Традыцыі манахаў не адрозніваюцца ад сямейных. Адзінае, на нас таксама кладзецца клопат па падрыхтоўцы святыні да святаў і, канешне ж, літургіі.

– Як лепш падрыхтавацца да свята Божага Нараджэння, калі члены сям’і – прадстаўнікі абедзвюх канфесій?

– Калі мы гаворым пра сем’і, дзе сустракаюцца розныя хрысціянскія традыцыі, галоўнай умовай добрай падрыхтоўкі да святаў будзе ўзаемная павага: нягледзячы на розныя звычаі, мы ўсе чакаем нараджэння Хрыста. Як я ўжо казаў, Бог прыходзіць на Зямлю, каб паказаць Сваю любоў да нас. Таму найлепшай падрыхтоўкай да свята  Божага Нараджэння будзе памкненне зберагчы  любоў і спакой паміж намі.

– Брат Ян, ці ёсць нейкія народныя традыцыі, звычаі, абрады, якія не супярэчаць рэлігіі? Бо той  жа каляднай варожбы царква не ўхваляе.

– Любыя формы варажбы і магіі з’яўляюцца цяжкім грахом, бо праз іх мы адкідаем Бога і стараемся ўласнымі сіламі вырашыць свае праблемы, забяспечыць сабе дабрабыт і поспех. Аднак існуюць і хрысціянскія звычаі, звязаныя з Божым Нараджэннем. Адзін з найбольш распаўсюджаных сярод каталікоў Беларусі – дзяліцца  аплаткай падчас вігілійнай вячэры. Перад тым як сесці за святочны стол вечарам 24 снежня, усе моляцца разам, дзякуючы Богу за чарговы пражыты год і просячы благаслаўлення ў надыходзячым. Пасля кожны бярэ аплатку, кавалак хлеба, дзеліцца ім з тымі, хто побач, і прамаўляе  віншаванні і пажаданні. Гэта таксама добрая нагода, каб папрасіць прабачэння альбо падзякаваць сваім блізкім і сябрам.

Ёсць і іншыя традыцыі. Напрыклад, запаленая свечка, якая сімвалізуе зорку, што вядзе да нованароджанага Хрыста; сена пад абрусам, як напамін пра тое, што Немаўля Ісус быў пакладзены ў яслі; хатняя батлейка і шмат іншага.

– Новы год асацыіруецца з новымі магчымасцямі, новым этапам жыцця і светлымі надзеямі. Як зберагчы  мір у душы ў сённяшні неспакойны час?

– Вера дае нам перадусім надзею на тое, што зло будзе пераможана, спакой і радасць зноў возьмуць верх. Само нараджэнне Хрыста, Таго, Хто перамог смерць і грэх, адбываецца ноччу сярод змроку і няўпэўненасці. Аднак Дзіця – гэта Той, Каго так доўга чакалі. І Яго нараджэнне з’яўляецца знакам клопату Бога пра нас. Ён абяцаў, што вызваліць нас ад палону зла, і выканаў гэта праз Хрыста. Таксама і цяпер Бог не забыў пра нас. Прыйдзе адпаведны момант, і Ён пакажа сваю магутнасць.

Аднак Бог ужо клапоціцца пра кожнага з нас у нашай штодзённасці. Нам трэба толькі навучыцца заўважаць знакі.

Тэкст: Дар’я ІВАНОВА

Фота: аўтара